Starzenie się i fazy rozwoju człowieka zostały opisane w literaturze naukowej w wielu perspektywach naukowych i zmieniły ich paradygmaty. Platon zwracał już uwagę na różne role społeczne i indywidualne możliwości, zmieniające się wraz z wiekiem. (Zmorzanka, 2011). Poprzednie podziały, które charakteryzują poszczególne okresy życia ludzkiego, były zwykle związane z rekordowym wiekiem i odnosiły się do różnych obszarów funkcjonowania, zarówno w sferze prywatnej, jak i społecznej.
Powyższy podział związany jest w szczególności z podejściem rozwojowym i fazami odnoszącymi się do takiego podejścia. Na uwagę zasługuje następująca teoria: Etapy rozwoju psychospołecznego Erika Eriksona.
Zgodnie z teorią pomyślne zakończenie każdego etapu skutkuje zdrową osobowością i nabyciem podstawowych cnót. Podstawowe cnoty to charakterystyczne siły, które ego może wykorzystać do rozwiązania kolejnych kryzysów.
Etap | Kryzys psychospołeczny | Podstawowa cnota | Wiek |
1. | Zaufanie vs. nieufność | Nadzieja | 0 – 1½ |
2. | Autonomia vs. wstyd | Będzie | 1½ – 3 |
3. | Inicjatywa a poczucie winy | Cel, powód | 3 – 5 |
4. | Przemysł a niższość | Kompetencja | 5 – 12 |
5. | Pomieszanie tożsamości z rolą | wierność | 12 – 18 |
6. | Intymność a izolacja | Miłość | 18 – 40 |
7. | Generatywność a stagnacja | Opieka | 40 – 65 |
8. | integralność ego vs. rozpacz | Mądrość | 65+ |
Jedną z mocnych stron teorii Eriksona jest jej zdolność do powiązania ważnego rozwoju psychospołecznego przez cały okres życia.
Kompleksowe teoretyczne koncepcje rozwoju człowieka zaproponowały także inni badacze: Charlotte Bühler, Jean Piaget, Sigmund Freud, Lew S. Wygotski, Alfred Adler.